جلوگیری از بارداری با آی یو دی یکی از بهترین و متداول ترین روش های پیشگیری می باشد که در میان بانوان محبوبیت زیادی کسب کرده است. بسیاری از افراد جامعه فکر می کنند که زنان جوان و بدون فرزند نمی توانند از IUD برای پیشگیری از بارداری استفاده کنند. از سوی دیگر اغلب زنان به خاطر اینکه احتمال می دهند خطر عفونت این دستگاه بالا باشد از به کاربردن آن منصرف می شوند.
در صورتی که اگر این دستگاه توسط پزشک متخصص جای گذاری شود حتی در شرایط خاص، مانند سن پایین (زیر 20 یا 25 سال) و در میان زنانی که فرزندی ندارند، می تواند کارایی مناسبی را از خود نشان دهد. با این حال، زنانی مبتلا به عفونت سوزاک یا کلامیدیا شدید هستند نباید از IUD برای جلوگیری از بارداری استفاده نمایند.
فهرست
آی یو دی (IUD) مخفف Intrauterine Device، یک وسیله کوچکی است که توسط پزشک زنان و زایمان برای جلوگیری از بارداری در رحم فرد قرار می گیرد. این روش می تواند به صورت طولانی مدت و بدون عوراض جانبی خاص از بارداری جلوگیری نماید و یکی از موثرترین روش های کنترل بارداری است که می توان به راحتی بعد از برداشتن آن نسبت به بارداری اقدام نمود.
آی یو دی (IUD) دستگاهی و یک قطعه کوچک پلاستیکی انعطاف پذیر به شکل T است که در داخل رحم کارگذاشته می شود و از بارداری داخل رحمی جلوگیری می نماید.
اگر قصد دارید جلوگیری از بارداری با آی یو دی را به کار ببرید باید قبل از هر کاری با برندها و انواع مختلف این دستگاه آشنا شوید. از مهمترین و مطرح ترین برندهای سازنده دستگاه آی یو دی (IUD) می توان به پاراگارد، میرنا، کایلینا، لیلتا و اسکایلا اشاره نمود. دستگاه (IUD) برای جلوگیری از بارداری در 2 نوع تولید و به بازار عرضه می شود که هر کدام خصوصیات و ویژگی های خاص خود را دارند.
آی یو دی مسی (پاراگرد) در کمی مس پیچیده شده که می تواند تا 10 الی 12 سال از بارداری شما پیشگیری نماید. این دستگاه ها مانند ایمپلنت های ضد بارداری به عنوان روش های پیشگیری برگشت پذیر شناخته می شوند که اثر طولانی تری دارند و در طی چندین سال متمادی مانع بارداری می شوند.
IUD های مسی بیشتر به صورت T شکل و از جنس پلاستیک و مس ساخته می شوند که به طور مداوم مقدار کمی مس را وارد رحم می کنند. همچنین این مدل از آی یو دی ها برای پیشگیری از بارداری اورژانسی و به جای استفاده از قرص اضطراری پیشگیری از بارداری به کار گرفته می شوند. در صورتی که تا 5 روز درگیر رابطه جنسی محافظت نشده بوده اید این دستگاه می تواند پیشنهاد مناسبی برای شما باشد.
آشنایی با اقدامات قبل از بارداری
IUD های هورمونی در حقیقت دستگاه های پلاستیکی کوچک T شکل هستند که با نام های تجاری Mirena™ و Kyleena™ در بازار به فروش می رسند. این دستگاه به آرامی هورمون پروژسترون را در رحم آزاد کرده و مانع وقوع بارداری می شود. پروژسترون هورمونی است که به طور طبیعی توسط تخمدان ها تولید می شود و در پیشگیری از بارداری نقش موثری دارد. آی یو دی های هورمونی (Mirena™ و Kyleena™) برای 5 سال طراحی شده اند اما اگر می خواهید نسبت به بارداری اقدام نمایید می توانید به راحتی آن را حذف کنید.
هر دو نوع آی یو دی مسی و هورمونی بیش از 99 درصد در پیشگیری از بارداری موثر هستند و می توانند تا مدت زمان طولانی مانع بارداری شوند. آی یو دی یکی از بهترین روش های کنترل بارداری است که هر سال از 100 نفری که از IUD استفاده می کنند، تنها 1 نفر باردار می شود. استفاده از آی یو دی بسیار موثر و راحت است زیرا احتمال اشتباه و فراموشی در آن وجود ندارد.
به عبارت بهتر نمی توانید مصرف آن را مانند قرص فراموش کنید یا استفاده نادرست از آن مانند کاندوم اصلا مطرح نیست زیرا این دستگاه توسط پزشک در مجاری تناسلی جاساز می شود. هنگامی که آی یو دی در جای خود قرار گرفت، می توانید بارداری را به مدت 3 تا 12 سال و تا انتهای زمان انقضای آن فراموش کنید.
همچنین آی یو دی های (مسی) Paragard ،Mirena و Liletta یکی از موثرترین روش های پیشگیری از بارداری اضطراری شناخته می شوند. اگر در عرض 120 ساعت پس از رابطه جنسی محافظت نشده یکی از این IUD ها را استفاده کنید، می توانید تا بیش از 99.9٪ احتمال بارداری خود را از بین ببرید.
آی یو دی های مسی و هورمونی با تغییر روش حرکت سلول های اسپرم مسیری ایجاد می کنند که این سلول ها نتوانند به تخمک برسند و از این طریق احتمال بارداری را کاهش می دهند. به یاد داشته باشید که اگر اسپرم نتواند به تخمک برسد، به هیچ عنوان بارداری نمی تواند اتفاق بیفتد.
آی یو دی پاراگارد از مس برای جلوگیری از بارداری استفاده می کند چرا که اسپرم مس را دوست ندارد؛ بنابراین آی یو دی Paragard دسترسی اسپرم به تخمک را تقریبا غیرممکن می کند. از سوی دیگر هورمون های موجود در آی یو دی های Mirena، Kyleena، Liletta و Skyla از دو طریق مانع بارداری می شوند.
1) این دستگاه مخاطی را که بر روی دهانه رحم زندگی می کند را غلیظ می کند تا مسیر ورود اسپرم به بدن را مسدود کرده و آن را در دهانه رحم به دام می اندازد.
2) آی یو دی های هورمونی از خروج تخمک جلوگیری می کنند تا از این طریق هیچ تخمکی برای بارور شدن با اسپرم وجود نداشته باشد.
با این وجود، پزشک زنان و زایمان در ابتدای کار وضعیت سلامت جنسی شما را بررسی می کند و در صورت لزوم توصیه‌هایی درباره آماده‌سازی و مدیریت درد ناشی از قرار دادن IUD را به شما ارائه می‌کند. سپس پزشک یا پرستار در یک نسخه و پرونده پزشکی می نویسد که شما می توانید از IUD استفاده نمایید. هنگامی که دستگاه آی یو دی را از داروخانه تهیه کردید، IUD توسط یک پزشک یا پرستار آموزش دیده در داخل رحم شما جاساز می شود.
اغلب در طراحی دستگاه IUD از یک نخ نایلونی ظریف استفاده می شود که عمدتا از طریق دهانه رحم خارج می شود. اگر احساس می‌کنید که دستگاه در داخل واژنتان بالا رفته یا جابه جا شده است، می‌توانید به راحتی وجود نخ را بررسی کنید تا بدانید که IUD هنوز سر جای خود است یا خیر. اگر دستگاه به داخل رحم کشیده شده یا از جای خود تکان خورده باشد نخ دیده نخواهد شد.
بهتر است تاریخ قرار دادن IUD را یادداشت کنید تا مطمئن شوید که قبل از اتمام انقضای دستگاه که به طور معمول 5 یا 10 سال طول می کشد، توسط پزشک آی یو دی خارج شده است.
یکی از چیزهای شگفت انگیز مزیت های جلوگیری از بارداری با آی یو دی (IUD) سال ها دوام این شیوه پیشگیری است. اگر تصمیم به بارداری دارید یا دیگر نمی خواهید از آی یو دی استفاده کنید، پرستار می تواند به سرعت و به راحتی آن را از بدنتان خارج کند و شما می توانید بلافاصله پس از برداشتن IUD باردار شوید.
• آی یو دی های مسی یا هورمونی بیش از 99٪ در جلوگیری از بارداری موثر هستند .
• استفاده از روش جلوگیری از بارداری با آی یو دی (IUD) در صورت شیردهی کاملا بی خطر است.
• هیچ دارویی مانع از کار آنها نمی شود.
• اگر در مصرف هورمون استروژن مشکل دارید، برای پیشگیری از بارداری می توانید از آی یو دی های مسی که هیچ هورمونی ندارند با خیال راحت استفاده نمایید.
• پس از قرار دادن آی یو دی در دهانه رحم، نیازی به انجام هیچ کار دیگری ندارید، جز اینکه نخ را هر ماه پس از اتمام دوره پریود بررسی کنید تا مطمئن شوید دستگاه از موقعیت صحیح خارج نشده باشد.
• دستگاه را می توان در هر زمان توسط یک پزشک یا پرستار آموزش دیده خارج کرد.
• به محض اینکه آی یو دی مسی یا هورمونی برداشته شد، شانس باردار شدن شما به حالت عادی برمی گردد.
• اکثر کاربران بعد از جای گذاری دستگاه خونریزی واژینال را تجربه نمی کنند یا لکه بینی کمی دارند.
• اولین قاعدگی ممکن است کمتر دردناک باشد ولی خطر و عوارض خاصی را برای فرد در بر ندارد.
• IUD مسی یک انتخاب مناسب برای کسانی است که نمی خواهند از پیشگیری هورمونی استفاده کنند.
• این یک روش بسیار موثر برای پیشگیری از بارداری اضطراری است.
جلوگیری از بارداری با آی یو دی برای اولین بار ممکن است عوارض و مشکلات محدود را برای افراد ایجاد نماید. فرد بعد از استفاده از دستگاه ممکن است دچار گرفتگی یا لکه بینی جزئی شود که معمولاً پس از چند روز برطرف می شود.
• گاهی اوقات IUD ممکن است بیرون بیاید یا جابه جا شود که این احتمال در 3 ماه اول قرار دادن آن شایع تر است.
• دوره و علائم قاعدگی شما بعد از قرار دادن آی یو دی تغییر خواهد کرد.
• لکه بینی یا خونریزی مکرر در 3 تا 6 ماه اول قرار دادن دستگاه در رحم بسیار شایع است به طوری که در 6 ماه اول به خصوص اولین پریود بعد از گذاشتن آی یو دی حدود 90 تا 95 درصد از افراد ممکن است پریود سبک را تجربه کنند یا اصلاً خونریزی نداشته باشند.
• ممکن است سینه های حساس، سردرد، تغییرات پوستی و تغییرات خلقی را تجربه کنید که با گذشت زمان این علائم برطرف می شوند.
با اینکه جلوگیری از بارداری با آی یو دی یک روش بی خطر است که عموما خطرات جانبی خاصی را در پی ندارد. ولی در برخی از موارد شرایط جسمی و وضعیت فیزیکی فرد به گونه ای است که استفاده از این روش جلوگیری ممکن است برای آنها گزینه مناسبی نباشد.
• زنانی که رحم با شکل معمولی ندارند.
• افرادی که از عفونت لگن یا عفونت شدید رحمی رنج می برند.
• افرادی که مبتلا به سرطان سینه هستند یا در حال گذراندن دوره درمانی این بیماری می باشند.
• زنانی که از بیماری شدید کبدی رنج می برند.
• افرادی که فعالیت های سنگین ورزشی و کاری دارند.
• زنانی که دچار هموفیلی و کم خونی هستند و از سطوح پایین آهن رنج می برند.
• زنانی که دچار اندومتریوز هستند.
• زنانی که در دوره پریودی خون ریزی شدیدی دارند و دوره قاعدگی آنها بسیار پر تنش است.
جلوگیری از بارداری با آی یو دی هدف اصلی استفاده از این دستگاه است که در صورت جابه جایی آن احتمال بارداری به شدت افزایش می یابد. اگر بنا به هر دلیلی آی یودی در رحم شما جابه جا شد و از مکان صحیح قرارگیری خود خارج شد، نخ انتهایی آن دیگر قابل دسترس نخواهد بود. لکه بینی یا خونریزی غیر معمول و خارج از دوره پریودی نیز می تواند یکی از علائم جابه جایی آی یو دی باشد.
همچنین برهم خوردن الگوی خونریزی منظم شما یا تجربه دوره سنگین پریودی می تواند برای شما یک علامت هشدار دهنده باشد تا در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید تا از وضعیت قرار گیری دستگاه آی یو دی اطمینان حاصل نمایید. مطالعات علمی نشان می دهد که از هر 500 نفر ممکن است یک نفر علائم جابه جایی آی یو دی را تجربه کند و حین قرار دادن IUD، سوراخ کوچکی در دیواره رحم (رحم) ایجاد شود. به این ترتیب دستگاه از طریق سوراخ حرکت کند و در مکان نامناسبی بنشیند. اگر این اتفاق بیفتد، جراحی سوراخ از طریق لاپاراسکوپی برای برداشتن IUD مورد نیاز است.
حدودا از 300 نفری که قصد دارند شیوه جلوگیری از بارداری با آی یو دی را امتحان کنند فقط یک نفر ممکن است در اولین دوره بارگذاری IUD دچار عفونت شود که عمدتا با مصرف آنتی بیوتیک این مشکل درمان می گردد.
اما قبل از به کاربردن آی یودی فرد ممکن است که از عفونت رحمی رنج ببرد و با استفاده از IUD احتمال افزایش عفونت واژن وجود دارد. در این حالت پزشک موظف است شرایط رحم را قبل جای گذاری دستگاه به خوبی بررسی نماید و در صورت مشاهده عفونت ابتدا با کمک آنتی بیوتیک های مختلف این مشکل را رفع نموده و سپس در راستای جایگذاری IUD اقدام نماید.
همچنین باید بدانید که آی یو دی از شما در برابر عفونت واژن و بیماری های مقاربتی محافظت نکرده و مانع ابتلا شما به عفونت های مقاربتی (STIs) نمی شود. با استفاده از این دستگاه شما تنها رابطه جنسی ایمن تر را تجربه می کنید و از بارداری ناخواسته جلوگیری می نمایید.
بهترین راه برای کاهش خطر ابتلا به بیماری های مقاربتی استفاده از روش های بازدارنده مانند کاندوم برای روابط جنسی دهانی ، واژینال و مقعدی است. اگر به هر دلیلی بعد از جایگذاری آی یو دی دچار عفونت واژن شدید و مصرف دارو موجب بهبودی شما نشود، در این حالت باید پزشک سریعا دستگاه را از رحم شما خارج نماید.
برخی از زوج ها تمایلی به جلوگیری از بارداری با آی یو دیIUD ندارند، زیرا آنها معتقد هستند که IUD باعث ایجاد ناراحتی و کاهش لذت در حین رابطه جنسی می شود. همچنین کار گذاشتن این دستگاه در دهانه رحم احساس درد شدید هنگام دخول برای مرد ایجاد می کند که این حس به دلیل آسیب دیدن رشته های عصبی آلت تناسلی مرد است. همچنین برخی دیگر باور دارند اگر از IUD استفاده نمایند تا چند وقت و حتی چند ماه نمی توانند رابطه جنسی برقرار کنند.
اما واقعیت این است که استفاده از آی یو دیIUD خیال شما را در مورد حاملگی های ناخواسته راحت تر کرده و باعث می شود تا شما از لحاظ روانی دغدغه خاصی نداشته باشید و حتی بیشتر از رابطه جنسی لذت ببرید. همچنین تاکنون دلیل و گزارش معتبری از تاثیرات منفی IUD بر لذت جنسی گزارش نشده است و استفاده از آن باعث ناراحتی یا درد در حین مقاربت نمی شود. مگر اینکه زن در چند هفته اول پس از گذاشتن آی یودی باشد که دچار گرفتگی عضلات شود.
در برخی از موارد مرد در حین رابطه جنسی تار و نخ بلند دستگاه را احساس می کند و این موضوع او را آزار می دهد. در این صورت با کوتاه کردن نخ و رشته بلند آی یو دی می توان این مشکل را حل کرد تا لذت رابطه جنسی را افزایش داد.
لازم به ذکر است که جلوگیری از بارداری با آی یو دی نیاز به دوره نقاهت خاصی ندارد و زن بالافاصله بعد از جای گذاری دستگاه می تواند رابطه جنسی داشته باشد. بنابراین بعد از گرفتن آی یو دی می توانید به محض اینکه بخواهید رابطه جنسی داشته باشید. فقط در برخی از موارد باید تا زمان شروع به کار IUD لازم از یک روش کنترل بارداری مانند کاندوم استفاده کنید.
جلوگیری از بارداری با آی یو دی امروزه توسط بسیاری از بانوان در سراسر دنیا استفاده می شود که به کاربردن بهترین آی یو دی برای محافظت از بارداری بستگی به نوع IUD ، وضعیت سلامت بدن و زمان قرار دادن آن در رحم شما دارد.
آی یو دی های پاراگارد (مسی)، میرنا و لیلتا به محض اینکه در جای خود قرار می گیرند برای جلوگیری از بارداری شروع به کار می کنند.آی یو دی های Paragard، Mirena و Liletta به عنوان شیوه های پیشگیری از بارداری اضطراری بسیار خوب عمل می کنند. از این آی یودی های می توان 5 روزپس از رابطه جنسی محافظت نشده استفاده کنید تا بیش از 99٪ از بارداری ناخواسته جلوگیری نمایید.
همچنین آی یو دی های Kyleena و Skyla در صورتی که در 7 روز اول پریود شما داخل دهانه رحم گذاشته شوند، فوراً برای جلوگیری از بارداری شروع به کار می کنند. ولی در عین حال از این آی یو دی ها برای جلوگیری از بارداری استفاده می کنید بهتر است از کاندوم یا روش های پیشگیری دیگری را نیز در ماه های اول به کار ببرید.
افراد معمولاً زمانی که آی یو دی خود را قرار می دهند کمی گرفتگی یا درد احساس می کنند که در برخی از موارد این احساس شدیدتر است اما این کار فقط یک یا دو دقیقه طول می کشد. به همین خاطر برخی از پزشکان توصیه می کنند قبل از گرفتن IUD و برای جلوگیری از گرفتگی عضلات، بهتر است داروی ضد درد یا یک مسکن قوی مصرف کنید. همچنین در افرادی که احساس درد شدیدی دارند پزشک ممکن است یک داروی بی حس کننده موضعی را در اطراف دهانه رحم تزریق کنند تا جای گذاری آی یو دی راحت تر باشد.
ممکن است پس از گرفتن IUD گرفتگی و لکه بینی داشته باشید که معمولا این عارضه در عرض 3-6 ماه از بین می رود. اولین پریود بعد از گذاشتن آی یو دی ممکن است با لکه بینی، تاخیر و درد همراه باشد و یا فرد یک خون ریزی سنگین را پشت سر بگذارد . آی یو دی های هورمونی قاعدگی ها را سبک، گرفتگی و درد کمتری در فرد می کند و حتی ممکن است فرد در ماه اول اصلا پریود نشود.
کلام آخر
جلوگیری از بارداری با آی یو دی در وهله اول به سلامت و وضعیت رحم شما بستگی دارد که معمولا پزشکان زنان و زایمان در جلسه اول معاینه آن را چک می کنند. یک پرستار یا پزشک IUD را با انگشتان خود در دهانه رحم جای گذاری می کند که شما می توانید پس از قرار دادن دستگاه توسط نخ IUD مکان قرار گیری صحیح آن را احساس کنید.
با اینکه احتمال بسیار کمی وجود دارد که آی یو دی شما از جای خود خارج شود ولی این امر در طول 3 ماه اول بسیار شایع است. بنابراین در ماه های اول به صورت هفتگی و در دوره های بعدی به صورت ماهانه برای چک کردن وضعیت دستگاه آی یو دی بهتر است به پزشک خود مراجعه نمایید.
به یاد داشته باشید که IUD را چه زمانی دریافت کرده اید و تاریخ انقضای آن کی سر می رسد تا نسبت به تعویض یا خارج کردن آن اقدام کنید. برای مثال آی یو دی پاراگارد باید بعد از 12 سال ، آی یودی Mirena بعد از 8 سال و آی یو دی کیلینا باید بعد از 5 سال تعویض شود.
اگر نگران هزینه‌های جلوگیری از بارداری با آی یو دی هستید باید سری به مرکز بهداشت محل خود بزنید تا آنها برنامه کنترل بارداری متناسب با بودجه‌تان را برایتان تنظیم نمایند. در این حالت ممکن است شما حتی به صورت رایگان از شیوه جلوگیری از بارداری با آی یو دی بهره مند شوید.
سوالات متداول
تحقیقات زیادی در مورد عوارض جانبی جلوگیری از بارداری با آی یو دی IUD انجام شده که نشان می دهد که IUD های هورمونی مانند Liletta، Skyla، Kyleena و Mirena باعث افزایش وزن شما نمی شوند.
اگر جلوگیری از بارداری با آی یو دی را انتخاب کرده اید اما بعد از رابطه جنسی دچار لکه بینی می شوید، باید این موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید. اگر علاوه بر لکه بینی در هنگام سکس بعد از گذاشتن آی یو دی دچار درد می شوید ، احتمالا آی یو دی شما در جای خود قرار ندارد.
تعداد بسیار کمی از افراد ممکن است متوجه شوند که هورمون های IUD های هورمونی( مانند Mirena، Liletta، Kyleena و Skyla) بر میل جنسی آنها تأثیر می گذارد. اگر فکر می کنید آی یو دی شما میل جنسی شما را به هم می زند و شما را آزار می دهد، با یک پرستار یا پزشک صحبت کنید.
حالت تهوع و ریزش موی از عوارض جانبی طبیعی در هنگاماستفاده از IUD برای جلوگیری از بارداری نیست. اما اگر حالت تهوع یا ریزش مو دارید که قبلا آن را تجربه نکرده اید، بهتر است در این باره با پزشک خود تماس بگیرید.