مراقبت های دوران بارداری هفته به هفته

دوران بارداری با وجود سختی‌‌ هایی که دارد، یکی از بهترین دوران‌ ها برای مادران به حساب می‌‌‌‌‌‌‌‌ آید. دقت داشته باشید که دوران بارداری حساسیت‌ های خاص خود را دارد و مادر باید به نکات ریز و درشت زیادی توجه کند. در طول 9 ماه بارداری تغییرات زیادی در بدن و زندگی رخ می‌ دهد که بهتر است پیش از اقدام به بارداری و یا در اوایل بارداری در مورد آنها اطلاعاتی کسب کنید. در ادامه این مطلب از کلینیک نورسته به بررسی مراقبت‌ های دوران بارداری و آزمایش‌ های دوره‌ ای لازم در دوران بارداری می‌ پردازیم.

مراقبت‌ ها و آزمایش‌ های لازم در دوران بارداری

متاسفانه برخی از مادران به دلایل مختلفی مثل هزینه‌ ها به چکاپ‌ های بارداری توجه نمی‌ کنند و آنها را به تاخیر می‌ اندازند. اما باید بدانید که این کار می‌ تواند خطراتی در پی داشته باشد و به قیمت جان مادر و یا کودک تمام شود. به همین دلیل مراقبت‌ های دوران بارداری می‌ تواند از عوارض بارداری بر مادر و کودک تا حد زیادی جلوگیری کند.
در واقع هدف از مراقبت‌ های دوران بارداری تضمین سلامت مادر و فرزند می‌ باشد. همچنین به خاطر داشته باشید که این مراقبت‌ ها می‌ تواند تا 40 درصد میزان مرگ و میر جنین را کاهش دهد. نکته قابل توجهی که باید به آن دقت داشته باشید این است که سلامت دوران بارداری تا حد زیادی به سلامت پیش از بارداری بستگی دارد.
اولین ویزیت در دوران بارداری برای تایید حاملگی و تعیین وضع سلامتی مادر و جنین، تعیین سن حاملگی و شروع برنامه‌ های مراقبتی صورت می‌ گیرد. به طور کلی این مراقبت‌ ها باید از ماه اول بارداری آغاز شود.

کسب اطمینان از بارداری

همانطور که اشاره شد، پیش از هر اقدامی ابتدا باید از بارداری خود اطمینان حاصل کنید. به همین دلیل توصیه می‌ شود بعد از مثبت شدن تست خون، انجام آزمایشات را آغاز کنید و تا زمان سونوگرافی و مشخص شدن حاملگی نرمال با ضربان قلب نرمال در رحم، آزمایش دیگری انجام ندهید.
به این دلیل که در بسیاری از موارد، با وجود مثبت شدن تست بارداری، جنین سقط شده یا ضربان قلب تشکیل نمی‌ شود و حاملگی پوچ است. در نتیجه بهتر است کمی صبر کرده و به توصیه‌ های پزشک توجه کنید.

سه ماهه اول

در سه ماهه اول بارداری باید مجموعه کاملی از سابقه پزشکی تهیه شود. دقت داشته باشید که این کار برای بررسی عوامل خطرزای حاملگی صورت می گیرد. در اولین مراجعه خود به پزشک ابتدا باید در مورد مصرف داروها و یا سابقه بیماری‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ های گذشته با پزشک خود صحبت کنید.
در مرحله بعدی بهتر است پزشک را از شرایط زندگی و کاری خود مطلع کنید؛ چرا که در برخی موارد ممکن است نوع کار شما خطراتی در پی داشته باشد. پس در این مورد از پزشک خود راهنمایی بگیرید.

آزمایش‌ های روتین

پس از مشخص شدن صدای قلب جنین باید آزمایشات مختلفی صورت بگیرد. آزمایش کم‌ خونی، قند، اوره و کراتینین، آزمایش HIV برای ایدز و هپاتیت، آزمایش ادرار، آزمایش کشت ادرار و آزمایش TSH یا همان تیروئید از مهم‌ ترین آزمایشات در این مرحله می‌ باشد.
دقت داشته باشید که در برخی موارد مادر دچار کم کاری تیروئید بوده و اصلا متوجه آن نیست. ولی با انجام آزمایش اسکرینینگ یا غربالگری، کم کاری و یا پرکاری تیروئید مادر مشخص می‌ شود.

نشانه دیابت بارداری بعد از هفته بیستم

همه آزمایشات ذکر شده جزء آزمایشات سه ماهه اول بارداری می‌ باشد. در صورتی که مادر دچار کم خونی شدید باشد، حتما باید برای درمان اقدام کند. به صورت کلی دو نوع دیابت داریم. دیابت نوع اول دیابتی است که مادر پیش از بارداری به آن مبتلا بوده و خودش هم در مورد آن اطلاع داشته است.
البته در بعضی موارد قند مادر در مرز قرار دارد و خودش متوجه این مسئله نیست. به همین دلیل نیاز به بررسی و توجه بیشتری دارد. دیابت جستیشنال یا دیابت بارداری معمولا بعد از هفته 20 خود را نشان می‌ دهد.

تست قند خون برای پیشگیری از دیابت

بعضی از آزمایش‌ های دوران بارداری به صورت روتین انجام می‌ شود. بررسی کم خونی و گروه خونی مادر، آزمایش قند از نظر دیابت و آزمایش اسکرینینگ یا همان GCT از مهم‌ ترین آزمایشات روتین دوران بارداری به حساب می‌ آیند.
اسکرینینگ در واقع آزمایشی است که در طی آن به مادر بین 50 تا 70 گرم گلوکز داده می‌ شود. البته در ابتدا آزمایش به صورت ناشتا از مادر گرفته می‌ شود. سپس بعد از گذشت یک ساعت به مادر شربتی داده می‌ شود و قند خون مجددا اندازه گیری می‌ شود. به این صورت اگر مادر در معرض دیابت باشد، با این آزمایش مشخص می‌ شود. همچنین توصیه می‌ شود این آزمایش را همان اوایل بارداری انجام دهید.

غربالگری برای سلامت جنین

آزمایش غربالگری برای بررسی وضعیت سلامت جنین صورت می‌ گیرد. به همین دلیل توصیه می‌ شود این آزمایش را در هفته 11 تا 13 انجام دهید. در طی آزمایش غربالگری جنین از نظر ناهنجاری‌ هایی مانند: سندروم دان، تریزومی 18، بیماری های مادرزادی و … مورد بررسی قرار می‌‌‌‌ گیرد. در صورتی که موفق به انجام این آزمایش نشدید، می‌ توانید در هفته 15 آن را انجام دهید.

هفته ۲۶ تا ۲۸ بارداری؛ زمان کنترل کم‌خونی مجدد

غربالگری دوم معمولا در سه ماهه دوم یعنی هفته پانزدهم صورت می‌ گیرد. در صورتی که سایر آزمایشات بدون مشکل باشد، تا پایان سه ماهه دوم نیاز به آزمایش دیگری نیست. دقت داشته باشید که در هفته 26 تا 28 بارداری آزمایش کنترل کم خونی و غربالگری از نظر دیابت که شامل قند خون ناشتا و آزمایش قند خون با گلوکز یک‌ ساعته و سه ‌ساعته است، صورت می‌ گیرد.

سونوگرافی اول؛ پیشگیری از ناهنجاری

در صورت عدم وجود مشکل، مادر می‌ تواند در سه مرحله آزمایش سونوگرافی انجام دهد. سونوگرافی اول در سه ماهه اول و هفته‌های 7 تا 8 جهت مشخص شدن تشکیل ضربان قلب صورت می‌ گیرد. سونوگرافی دوم معمولا در هفته 14 برای رد آنورمالی‌ های جنینی صورت می‌ گیرد. چرا که در برخی موارد جمجمه جنین شکل نگرفته و یا نقص ستون مهره دارد.
دقت داشته باشید که اجازه سقط جنین زیر 16 هفته داده می‌ شود، به همین دلیل این سونوگرافی بهتر است در هفته 14 انجام شود.
جنسیت بچه معمولا در هفته 14 بارداری نیز مشخص می‌ شود. ولی اگر سونوگرافیست تجربه کافی نداشته باشد و یا بچه در موقعیتی باشد که جنسیت آن مشخص نشود، مادر می‌ تواند در هفته‌ های بعد سونوگرافی انجام دهد.

سه ماهه دوم، سونوگرافی‌ های سریالی

معمولا در سه ماهه دوم بارداری نیاز به سونوگرافی نیست. در صورتی که مادر خونریزی داشته باشد، باید سونوگرافی سریالی انجام دهد تا وضعیت جفت مشخص شود؛ چرا که در بعضی موارد امکان دارد جفت سرراهی باشد.
همچنین در بعضی مواقع مادر از ترشح زیاد شکایت داشته و یا مشکوک به پارگی کیسه آب یا کم بودن مایع آمنیوتیک است. در این شرایط نیز مادر باید سونوگرافی داشته باشد.

سونوگرافی سوم‌، برای تعیین موقعیت جنین

سونوگرافی سه ماهه سوم از جمله مهم‌ ترین و ضروری‌ ترین آزمایش سونوگرافی می‌ باشد. دقت داشته باشید که این سونوگرافی جهت نحوه قرارگیری جنین و وضعیت قرارگیری جفت مهم است. یعنی سر بچه باید پایین باشد؛ در غیر این صورت مادر قادر به زایمان به صورت طبیعی نیست.
سونوگرافی سه ماهه سوم معمولا در هفته‌ های 30 تا 32 صورت می‌ گیرد. همچنین مادر می‌ تواند در هفته 36 سونوگرافی دیگری برای بررسی طرز قرارگیری جنین انجام دهد.

ضرورت تست اچ‌ آی‌ وی

ایدز در واقع بیماری خطرناکی است که از مادر به جنین منتقل می‌ شود. به همین دلیل برای جلوگیری از انتشار این بیماری، تست اچ آی وی برای اغلب مادران تجویز می‌ شود. البته این آزمایش برای تمامی مادران الزامی نیست. این آزمایش معمولا در سه ماهه دوم، بین هفته 13 تا 27 بارداری صورت می‌ گیرد.

مراجعه به پزشک زنان؛ ماهی یک‌ بار تا ۷‌ماهگی

همه مادران باید تا هفته 18 یعنی 7 ماهگی، ماهی یک بار به پزشک زنان مراجعه کنند. در صورتی که مشکل خاصی وجود نداشته باشد، مادر می‌ تواند از هفته 28 تا 32، هر دو هفته یک بار به پزشک مراجعه کند. از هفته 32 به بعد تا زمان زایمان هم بهتر است هر هفته به پزشک مراجعه شود.
در طی این مراجعات فشار خون، وزن مادر، ضربان قلب جنین و حرکت آن مورد بررسی قرار می‌ گیرد.

توجه به هشدارها

در صورت مشاهده علائم هشدار دهنده مانند: خونریزی، لکه بینی، سردرد شدید یا مداوم، تاری دید، ظهور لکه یا نقطه تاریکی در میدان دید، دو بینی، درد شکم، سرگیجه، درد جناغ سینه، استفراغ مداوم، دفع ادرار دردناک، کاهش مقدار دفع ادرار، تب و لرز، تغییر محسوس در شدت حرکات جنین، استفراغ تمام غذاهای خورده شده در سه ماهه اول بارداری سریعا به پزشک مراجعه کنید.
بعد از ماه پنجم هم در صورت مشاهده علائمی همچون افزایش سریع وزن بدن، تنگی نفس، هر نوع استفراغ، استفاده از چند بالش برای خوابیدن، بی حالی مکرر، غش و … در هر ساعت از شبانه روز به اولین مرکز بهداشتی مراجعه کنید.

جمع بندی

در این مقاله به مراقبت‌ های دوران بارداری و آزمایشات لازم در این دوران پرداختیم. آگاهی از تغییرات بدن در بارداری، رابطه جنسی در بارداری از جمله مواردی است که توصیه می شود پیش از اقدام به بارداری در مورد آنها اطلاعات لازم را کسب کنید. کلینیک نورسته از جمله کلینیک‌ های مجهزی می‌ باشد که شما می‌ توانید در دوران بارداری برای انجام چکاپ‌ های خود به آن مراجعه کنید.

سوالات متداول