زایمان یک امر طبیعی است که تمام خانم ها در زمان بارداری و حتی پیش از آن به این موضوع و نحوه انجامش فکر می کنند. ترس از زایمان مخصوصا زایمان اول، باعث می شود بسیاری از خانم ها به سراغ عمل جراحی سزارین بروند. اما خوب است بدانید که زایمان طبیعی بهترین روش بدنیا آوردن فرزند است که سلامت مادر و فرزند را تضمین می کند.
آگاهی و شناخت نسبت به مزیت های زایمان طبیعی، اقدامات قبل و بعد از آن باعث آرامش بیشتر مادران باردار و بی خطر بودن تولد فرزند می شود. کارشناسان مرکز مشاوره و خدمات بارداری و مامایی نورسته قصد دارند در این مطلب تمام مواردی که یک خانم باردار بایستی در مورد زایمان طبیعی بداند، از نشانه های درد زایمان طبیعی گرفته تا مراحل تولد فرزند و روش های زایمان طبیعی بدون درد را برای شما مخاطبان عزیز توضیح دهد تا شما مادر گرامی با آگاهی و اطلاعات کافی برای این این تجربه از زندگی خود تصمیم گیری و اقدام نمایید.
فهرست
تعیین زمان دقیق شروع زایمان کار بسیار دشواری است. تاریخی که پزشک ماما به شما می دهد تقریبی است و ممکن است بین یک یا دو هفته قبل یا بعد از آن اتفاق بیفتد. نشانه های زیر به شما می گوید که زمان زایمان تان نزدیک است:
در زمان تولد نوزاد، سر جنین به سمت پایین می آید و همین باعث می شود تا فشار از روی ریه هایتان برداشته شود و شما راحت تر نفس بکشید و احساس سبکی بیشتری داشته باشید.
در زمان تولد نوزاد، مخاط مسدود کننده رحم یا پلاگ موکوس که در طول بارداری دهانه رحم را مسدود کرده و آن را از عفونت در امان نگه داشته بودند، به شکل ترشحات صورتی رنگ از دهانه رحم خارج می شوند.
پاره شدن کیسه آب ممکن است از ساعت ها قبل از شروع درد زایمان یا همزمان با آن رخ بدهد.
با نزدیک شدن به زمان تولد نوزاد، ماهیچه های رحم به صورت متناوب و نامنظم منقبض می شوند. چنانچه این انقباضات در فاصله زمانی کوتاهی از هم اتفاق بیفتد، نشانه این است که درد زایمان شروع شده است.
بطور کلی، زایمان طبیعی از سه مرحله تشکیل شده است:
مرحله اول: درد زایمان شروع می شود
در این مرحله، انقباضات رحمی شروع شده و گردن رحم نرم و منبسط می شود. این مرحله خود شامل سه فاز است:
فاز نهفته: در فاز نهفته تعداد انقباضات زیاد شده و رحم باز و نازک می شود. این فاز طولانی ترین مرحله زایمان است اما زیاد آزاردهنده نیست.
فاز فعال: در این فاز باز و نازک شدن دهانه رحم با سرعت بیشتری ادامه پیدا می کند. مادر باردار کمی درد در نواحی کمر، شکم و مقعد احساس می کند.
فاز انتقال: در این فاز دهانه رحم تقریبا به اندازه 10 سانتیمتر باز می شود. فاصله بین انقباضات رحمی کمتر شده و مادر درد بیشتری را احساس می کند.
مرحله دوم: نوزاد متولد می شود
مرحله دوم با باز شدن کامل دهانه رحم آغاز و با خارج شدن جنین پایان می یابد. در این مرحله زور زدن مادر تاثیر زیادی در تسهیل فرایند زایمان دارد. فشار ناشی از زور زدن و انقباضات رحمی موجب می شود تا جنین در کانال زایمان به سمت پایین هدایت شود. به محض خروج سر، پزشک ماما با عمل ساکشن مایع آمنیوتیک، خون و مخاط رحم را از بینی و دهان نوزاد خارج می کند. پس از سر، شانه ها و سپس سایر قسمت های بدن از واژن خارج می شود. در تمام این مراحل مادر بایستی به زور زدن خود ادامه دهد.
مرحله سوم: جفت خارج می شود
در این مرحله جنین بطور کامل از دهانه رحم خارج شده است و جفت که وظیفه تغذیه و اکسیژن رسانی به جنین را بر عهده داشته است، از واژن خارج می شود. مدت زمان این مرحله بین 5 تا 30 دقیقه متغیر است.
توجه داشته باشید که زایمان هر زن با دیگری فرق دارد و زمانی که در هر مرحله زایمان صرف می شود نیز متفاوت است. زایمان اول معمولا طولانی تر از زایمان های بعدی می باشد.
برای داشتن نوزاد سالم رعایت دستورالعمل هایی که پزشک متخصص به شما توصیه کرده است، به تنهایی کفایت نمی کند. گاهی برخی شرایط جسمی، روحی و اجتماعی در مادر وجود دارند که اگر قبل از لقاح مورد شناسایی، اصلاح یا حذف قرار نگیرند، باعث اثرات نامطلوب بر بارداری می شوند.
سن ازدواج، تغذیه و سبک زندگی همگی جزء مواردی است که در جلسه مشاوره قبل از بارداری مورد توجه قرار می گیرند و مشاور با توجه به این موارد تلاش می کند بهترین توصیه ها را برای داشتن یک زایمان طبیعی راحت و ایمن و بدنیا آوردن یک نوزاد سالم به مادر باردار ارائه دهد.
مراقبت های پس از زایمان طبیعی به اندازه مراقبت های پیش از زایمان اهمیت دارند. 6 ساعت اول بعد از زایمان طبیعی زمان بسیار حساسی است. در این فاصله باید علائم حیاتی مادر بطور منظم بررسی شود تا مشکلی برای وی پیش نیاید. خونریزی از واژن از عوارض معمول زایمان طبیعی است که ممکن است تا 40 روز طول بکشد. در این مدت باید مراقبت های بهداشتی کاملا رعایت شود تا از عفونت واژن جلوگیری شود.
اهمیت تغذیه در این دوران نیز به اندازه قبل از زایمان مهم است. مصرف مکمل های آهن، کلسیم، پروتئین و مواد غذایی فیبردار باعث جبران خون از دست رفته در هنگام زایمان و کمک به شیردهی بهتر نوزاد می شود. پیاده روی سبک و روزانه دوره نقاهت را کاهش داده و باعث پیشگیری از یبوست می شود.
شنیدن نام زایمان طبیعی همیشه با تصور درد همراه بوده است. این ترس و نگرانی بیشتر از تصورات خانم باردار از زایمان طبیعی، تجربه بد زایمان قبلی سرچشمه می گیرد و موجب می شود مادر زایمان طبیعی ناخوشایندی را تجربه کند. حمایت از مادر باردار و آگاهی بخشی به وی می تواند تا حد زیادی این تشویش و نگرانی‌ها را کاهش دهد. اما خوشبختانه امروزه با پیشرفت علم پزشکی، روش هایی برای داشتن یک زایمان طبیعی راحت و بی درد پدید آمده است.
هیپنوتیزم می تواند با کم کردن احساس ترس و درد در مادر، یک زایمان با درد کمتر را فراهم آورد. البته این روش نیاز به تمرین زیاد دارد تا مادر بتواند روی ماهیچه های خود تسلط کافی داشته باشد و آنها را در طول فرایند زایمان به خوبی کنترل نماید.
طب سوزنی یکی از روش های قدیمی و اثبات شده برای کاهش درد است. در این تکنیک کانال های ارسال سیگنال های درد مسدود می شود و هورمون ضد درد طبیعی اندورفین تحریک شده و ترشح می شود.
تصویرسازی ذهنی یک تکنیک مدیریت درد بسیار مؤثر است که اغلب ورزشکاران حرفه ای جهت تقویت عملکردشان از آن استفاده می کنند. در این روش، مادر باردار مراحل زایمان را در ذهنش مرور می کند. به این ترتیب، بخش زیادی از استرس زایمان طبیعی از بین می رود.
آب می تواند در کاهش درد و ایجاد آرامش در زمان تولد نوزاد کمک موثری بکند. مادر باردار در نخستین مرحله از زایمان در وان آب غوطه ور شده و بدین ترتیب، فشار وارد بر پاها و بدن کاهش پیدا می کند. همچنین مرحله اول زایمان سریعتر و کوتاه تر اتفاق می افتد.
تیم خدمات بارداری و مامایی نورسته برای کاهش درد به هنگام زایمان طبیعی از هورمون های بدن خانم باردار برای کاهش درد استفاده می کند. این هورمون ها به شکل طبیعی در بدن ترشح می شوند مانند هورمون آندورفین که عملکردی مشابه مورفین دارد.
از جمله تکنیک های دیگری که در کلینیک نورسته جهت کاهش درد زایمان طبیعی انجام می شود، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
با پیاده سازی این روش ها، متخصصین کلینیک نورسته توانسته‌اند تا درد زایمان طبیعی را تا یک سوم و مدت زمان درد زایمان را به کمتر از یکساعت کاهش دهند.
سخن پایانی
زایمان طبیعی نوعی از روش های بدنیا آورد نوزاد است که هیچ خطر یا عارضه ای برای مادر و فرزند بدنبال نخواهد داشت. اگر قصد بارداری و زایمان دارید، حتما با یک متخصص زنان و زایمان مشورت نمایید.
مرکز مشاوره و خدمات بارداری و مامایی نورسته آماده است تا بر اساس روش های درمانی و خدماتی روز دنیا از اولین قدم برای مادر شدن تا بعد از تولد نوزاد همراه شما باشد و با ارائه خدمات درمانی، مشاوره و آموزشی تجربه یک زایمان طبیعی راحت و بدون درد را برای شما بانوان گرامی رقم بزند.