زایمان در آب چیست؟ همانطور که می‌دانید زایمان در آب به عنوان یکی از روش‌های نوین برای زایمان طبیعی شناخته می‌شود. این شیوه نسبت به دیگر روش‌های زایمان، از مزیت‌های زیادی برخوردار است. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این شکل از زایمان تجربه درد کمتر در حین زایمان است و پروسه زایمان به راحتی انجام می‌گیرد. در این روش مانند زایمان طبیعی شرایط مادر و جنین از جمله بررسی ضربان قلب در حین زایمان بررسی می‌شود.
زایمان در آب به دو روش انجام می‌شود. در روش اول خانم‌های باردار در مدت زمانی که درد می‌کشند در آب می‌مانند و برای انجام فرایند زایمان از آب بیرون می‌آیند. در روش دوم خانم‌ها برای همه مراحل زایمان در آب باقی می‌مانند. موضوعی که در اینجا حائز اهمیت است این می‌باشد که پزشک باید شرایط خانم‌های باردار را به شکل کامل بررسی کرده سپس اجازه زایمان در آب را برای آن‌ها صادر کند. پس از تایید پزشک معالج لازم است خانم‌ها با گذراندن چند مرحله آموزشی برای این کار آماده شوند.
فهرست
زایمان در آب به عنوان یکی از روش‌های کمکی برای زایمان شناخته می‌شود که با استفاده از آن مادران می‌توانند فشار و درد کمتری را در حین زایمان تحمل کنند. علت این امر قرار گرفتن مادر در داخل آب است که به شکل معمول آرام‌بخش می‌باشد. استفاده از این روش باعث می‌شود که دهانه رحم مرطوب باشد و پروسه زایمان آسان‌تر انجام بگیرد. با همه این تفاسیر لازم است که مادران باردار در دوران بارداری برای استفاده از این روش آموزش‌های لازم را ببینند. معمولا برای آشنایی با روش زایمان در آب به گذراندن تعدادی جلسه آموزشی نیاز است.
این جلسات اغلب از هفته بیستم بارداری شروع می‌شود و در طی آن‌ها به مادران مواردی را مانند تغذیه مناسب در زمان بارداری، نرمش‌های مناسب برای بارداری، مراحل زایمان و مراقبت‌های مربوط به پس از زایمان آموزش داده می‌شود.
در زایمان طبیعی به علت خشک بودن فضا، مادر فشار زیادی را در ناحیه لگن و رحم خود احساس می‌کند. این امر موجب می‌شود که خانم‌های باردار درد زیادی را تجربه کنند. در زایمان در آب، مادر در آب شناور بوده و در یک حالت بی‌وزنی قرار دارد. همین امر موجب می‌شود که خانم‌های باردار فشار کمتری را در ناحیه لگن و رحم تحمل کنند. در کنار کاهش درد انتخاب این روش باعث می‌شود که نوزاد به موقع به دنیا بیاد.
تقریبا بیشتر خانم‌هایی که دوره‌های آموزشی پیش از زایمان را گذرانده‌اند می‌توانند از این شیوه زایمان بهره‌مند شوند. زایمان در آب در کل محدودیت خاصی ندارد. با توجه به این توضیحات بهتر است که مادران پیش از انتخاب این نوع زایمان از پزشک خود مشورت لازم را بگیرند تا ارزیابی‌های لازم انجام گرفته در صورت عدم مشکل این شیوه را برگزینند.
امکان دارد در برخی شرایط مانند چند قلو بودن یا نچرخیدن جنین پزشک معالج شما اجازه انجام زایمان در آب را به شما ندهد. با توجه به این موارد لازم است همه شرایط، مزایا و معایب این روش را محاسبه کرده سپس آن را انتخاب کنید.
همانطور که در بالا اشاره کردیم برخی از افراد به دلیل شرایط خاصی که دارند از انجام زایمان در آب منع می‌شوند. در برخی از موقعیت‌های پزشکی انتخاب گزینه زایمان در آب چندان ایده‌آل نمی‌باشد. بنابراین باید از این شرایط اطلاع داشته باشید تا در صورت مشاهده یکی از این علائم مرود را سریعا با پزشک خود در میان بگذارید.
پزشکان اغلب به مادران بارداری که یکبار زایمان زودرس را تجربه کرده‌اند این روش را برای زایمان پیشنهاد نمی‌کنند. زایمان زودرس به زایمانی اطلاق می‌شود که پیش از هفته سی و هفتم انجام بگیرد. به همین دلیل توصیه می‌شود خانم‌هایی که در حین بارداری دچار انقباضات شدید رحمی می‌شوند باید با پزشک خود در این زمینه تماس گرفته و مشاوره‌های لازم را بگیرند.
پره اکلامپسی به وضعیتی گفته می‌شود که مادر دچار افزایش فشار خون شده باشد و مشکلاتی مانند دفع پروتئین در ادرار را داشته باشد. این موضوع به عنوان یکی از خطرات دوران بارداری شناخته می‌شود که در صورت بروز آن باید به سرعت با پزشک در میان بگذارید.
زمانی که مکونیوم یا مدفوع نوزاد از سطح بالایی برخوردار باشد می‌تواند زایمان با این روش را از لحاظ بهداشتی تحت تاثیر قرار دهد. به همین دلیل اگر در معاینات قبلی تشخیص داده شود که سطح مکونیوم در رحم مادران باردار بیش از حد طبیعی است امکان دارد که پزشکان این شکل از زایمان را توصیه نکنند.
زایمان در شرایطی که مادر چندقلو باردار است مطمئنا پیچیده‌تر و دشوارتر می‌باشد. به همین دلیل در این موقعیت باید با پزشک معالج خود مشورت کرده و در ارتباط با توانایی های بدنتان مشورت کنید و مشکل و عدم وجود مشکل را نیز مورد بررسی قرار دهید.
اگر در هنگام زایمان جنین هنوز به حالت مطلوب نچرخیده است باید با پزشک خود مشورت کنید. در این موارد اگر نیاز باشد پزشکان روش دیگری را برای شما پیشنهاد می‌کنند. در ادامه مواردی را که نیاز به بررسی دارند به شکل مختصر بیان می‌کنیم تا مورد بررسی قرار بگیرد.
یکی از مواردی که باعث می‌شود مادران باردار و متخصصان در مورد انتخاب زایمان در آب دچار تردیدهایی شوند موضوع رعایت بهداشت در این روش می‌باشد. در حقیقت اکثر افراد این نگرانی را دارند که احتمال دارد با انتخاب این روش زایمان عفونت‌ها افزایش پیدا کنند. با این جال تحقیقات نشان داده است که در صورت انجام اقدامات بهداشتی مناسب امکان وجود آلودگی‌ها و ابتلاء به عفونت بسیار کم خواهد بود.
برای اینکه خانم‌های باردار بتوانند یک زایمان سالم و به دور از هر نوع آلودگی را تجربه کنند می‌توانند اقدامات زیر را انجام بدهند.
زایمان کردن در آب در کنار کاهش درد از مزیت‌های دیگری نیز برخوردار است. همین موارد باعث شده که این شیوه زایمان در میان خانم‌ها طرفدارن زیادی داشته باشد.
مطمئنا در هر نوع روش زایمان احتمال بروز خطرات و مشکلاتی برای مادر و جنین وجود دارد. در حقیقت ما نمی‌توانیم ادعا کنیم که یک روش زایمان کاملا بی‌خطر می‌باشد. در این شیوه زایمان امکان دارد که مشکلاتی از قبیل ورود آب به ریه نوزاد که موجب اسپیراسیون و ابتلا به بیماری‌های تنفسی، امکان خفگی، پارگی بند ناف، مسمومیت و عفونت با آب، آسیب‌های مغزی به دلیل فقدان اکسیژن، ایجاد عفونت‌هایی مانند سودوموناس باکتریمی، مشکلات الکترولیت ناشی از بلعیدن آب به وسیله نوزاد وجود دارد. البته خانم‌های باردار می‌توانند برای انتخاب این شیوه زایمان با پزشک متخصص خود مشورت کرده در صورت عدم وجود مشکلات و تشخیص بی‌خطر این مدل زایمان با خیال راحت آن را انتخاب کنند.
یکی از مهم‌ترین فواید زایمان در آب عدم نیاز به بخیه است. زمانی که مادر در آب شناور می‌شود در کنار تسکین درد و ایجاد آرامش زایمان راحت‌تری را نیز تجربه می‌کند. در زایمان‌های طبیعی به روش عادی امکان دارد برای تسهیل فرایند زایمان نیاز به ایجاد برش کوچکی در ناحیه پرینه باشد. این امر برای زایمان در آب نیاز نیست به این دلیل که آب گرم باعث می‌شود که ماهیچه‌های قسمت پرینه از حالت ارتجاعی برخوردار شوند و انقباضات بیشتری در دهانه رحم انجام بگیرد. این امر باعث می‌شود فرایند خروج جنین از رحم ساده تر انجام بگیرد. با توجه به این موارد احتیاجی به اپیزیوتومی وجود ندارد.
همانطور که قبلا اشاره کردیم مادران قبل از زایمان وارد آب وان شده و سپس در مرحله فشار و تولد نوزاد در آب استخر یا وان باقی می‌مانند. تولد جنین در آب امکان دارد به دنبال بیرون آمدن جفت در داخل یا بیرون از آب باشد.
جالب است بدانید که در بعضی از کشورهای دنیا شرایط خاصی را به وجود می‌آورند که زایمان در آب در منزل انجام بگیرد. ایجاد شرایط خاص به این مفهوم است که درجه حرارت آب باید به شکل ثابت باشد و یک متخصص زنان و زایمان یا ماما نیز حضور داشته باشند. در کنار آن باید امکان دسترسی اورژانسی و سریع در زمان بروز اتفاق یا پیشامد غیر منتظره به بیمارستان وجود داشته باشد. اما متاسفانه با وجود عدم دسترسی به استانداردهای لازم و ترافیک های سنگین این امر منتفی می‌باشد.
در کشورهای پیشرفته در صورت انتخاب این شیوه زایمان باید یک فرد حرفه‌ای دارای مجوز و باتجربه همراه با مادر باشد.
حضور همسر در هنگام زایمان می‌تواند برای مادران خوشایند و لذت‌بخش باشد. ابتدا برای ایجاد آرامش و ریلکسیشن در مادران آموزش‌های لازم را به آن‌ها می‌دهند. به این دلیل که این مسئله در کاهش درد تاثیر ویژه‌ای دارد. حضور همسر در هنگام زایمان باعث می‌شود که مادران باردار احساس آرامش بیشتری داشته باشند. آموزش هایی به همسران داده می‌شود که رعایت آن‌ها باعث می‌شود زایمان برای خانم‌های باردار ساده‌تر انجام بگیرد. در صورتی که همسران در پروسه زایمان در آب حضور دارند باید مواردی را رعایت کنند این موارد شامل:
سوالات متداول
آیا زایمان در آب بخیه دارد؟
خیر زایمان در آب برخلاف زایمان طبیعی نیازی به برش پرینه و بخیه ندارد
آیا زایمان در آب برای استفاده از مسکن‌ها محدودیت دارد؟
بله شما در این نوع زایمان نمی‌توانید از مسکن‌هایی نظیر پپتیدین یا بی‌حسی اپیدورال استفاده نمایید.
در چه شرایطی مادران باردار باید وان زایمان را ترک کنند؟
در مواردی نظیر شدت یافتن خونریزی، بروز تغییرات ناگهانی در علائم حیاتی و دیدن مکونیوم در سطح آب معمولاً ماما به شما توصیه می‌کند که وان یا استخر زایمان را ترک نمایید.
زایمان در آب به چند روش انجام می‌شود؟
به دو روش یک روش مادر تنها در زمان فشار و درد در آب می‌ماند و در روش دیگر مادران همه پروسه زایمان را در آب می‌گذارنند.
کلینیک نورسته همواره در تلاش است تا بادر نظر گرفتن به روزترین متدهای زایمان، بهترین لحظات را برای شما رقم بزند.