یکی از دغدغه هایی که خانم های باردار با آن مواجه هستند، این است که آیا می توانند زایمان طبیعی راحتی داشته باشند یا خیر. پاسخ به این سوال نیازمند توضیحات گسترده تری در زمینه انواع زایمان و شرایط آن است. در ادامه این مقاله از کلینیک نورسته اطلاعات بیشتری را در خصوص شرایط زنان باردار برای زایمان طبیعی با شما به اشتراک خواهیم گذاشت.
فهرست
زایمان در حالت کلی شامل دو نوع زایمان طبیعی و زایمان سزارین است که زایمان سزارین به دو حالت اختیاری و اورژانسی، و زایمان طبیعی به دو حالت روتین قدیمی و روش فیزیولوژیک یا زایمان امن انجام می شود. قبل از بررسی هریک از این حالات بهتر است نگاهی کلی به مفهوم زایمان و آمارهای جهانی داشته باشیم. معمولا 95 درصد بانوان توان انجام زایمان طبیعی به حالت فیزیولوژیک و بدون دخالت پزشک را دارند.
مادر باردار به صورت طبیعی و به کمک فعالیت های منظمی که در دوران بارداری انجام می دهد، می تواند زایمان آسان و راحتی داشته باشد. ورزش در بارداری برای انجام آسان تر زایمان بسیار مهم است. معمولا به علت ترس از درد و عدم آمادگی بدنی کافی، امروزه اکثر مادران باردار از زایمان به روش طبیعی اجتناب می کنند اما جالب است بدانید که در کشورهای پیشرفته، زایمان سزارین غیر اورژانسی منسوخ شده است. در این مقاله قصد داریم شما را به طور کامل با زایمان در آب، ورزش در بارداری و تغذیه در بارداری آشنا نماییم.
طبق آمار موجود حدود 18.5 میلیون سزارین در جهان انجام می شود. اگر سزارین های اورژانسی را در نظر بگیریم تنها 5 تا 15 درصد سزارین برای یک کشور معقول و طبیعی است. اما این آمار در کشور ما حدود 43 درصد و در سطح کلانشهرها حدود 60 تا 70 درصد است. عدم آشنایی با عوارض سزارین های غیر اورژانسی و ترس کاذب از زایمان طبیعی علت این افزایش آمار است که امید است با اطلاع رسانی درست در مورد زایمان طبیعی فیزیولوژیک بهبود یابد.
با توجه به اینکه انتخاب روش انجام زایمان، یکی از مهمترین تصمیماتی است که مادر باردار و همسر او جهت حفظ سلامت خود و فرزندشان در دوران بارداری می گیرند، دسترسی به اطلاعات و دانش درست در این زمینه امری حیاتی است. انجام زایمان به هر یک از روش های طبیعی و سزارین، ممکن است عوارض کوتاه مدت و بلند مدتی به همراه داشته باشد اما در زایمان طبیعی این عوارض خیلی زودتر از زایمان سزارین برطرف می گردد. عوارض کوتاه مدت برای مثال درد شدید، انقباض های رحم و فشار خون بالا است.
یکی از روش های زایمان طبیعی زایمان در آب است که در زیر برایتان توضیح داده ایم. در حالت کلی موارد بسیاری برای انتخاب روش زایمان موثر هستند که به مهمترین آن ها اشاره خواهیم کرد.
زایمان طبیعی در حالت کلی سه مرحله دارد که مرحله اول نیز به سه مرحله دردهای ابتدائی، دردهای فعال و مرحله انتقالی تقسیم می شود.
در بخش ابتدائی مرحله اول دردی نسبتا خفیف در دهانه رحم آغاز می شود. دهانه نازکتر شده و کم کم باز می شود. پس از این به دردهای فعال می رسیم. دهانه رحم بیش از 4 سانتی متر باز شده و انقباضات شدیدتر می شود. درد بیشتر و گرگرفتگی از دیگر علائم این مرحله است. مرحله آخر بخش اول زایمان مرحله انتقالی است که دهانه رحم، 8 تا 10 سانتی متر باز شده و جنین با فشار آوردن به روده مادر آماده خروج است. مرحله انتقالی معمولا 20 تا 90 دقیقه بسته به بدن مادر و حجم نوزاد به طول می انجامد.
در مرحله دوم دهانۀ رحم مادر کاملا باز شده و جنین خارج می شود. خروج سر با کمک انقباضات و زور زدن مادر و فشار پزشک انجام می شود و به دنبال آن کتف و بقیه بدن نوزاد به آرامی خارج می شود .
در مرحله آخر نوزاد و جفت به طور کامل خارج می شوند. خروج جفت و جدا شدن آن از دیواره رحم معمولا 5 تا 30 دقیقه طول می کشد. معمولا پارگی و نیاز به بخیه در زایمان های طبیعی درصد کمی از مادران را درگیر می کند که حتی در بدترین حالت به اندازه بخیه های سزارین نیست. انعطاف پذیری واژن و همچنین پیشگیری های مادر همچون ورزش های قبل زایمان احتمال پارگی را بشدت کاهش می دهد.
میزان درد زایمان در افراد مختلف متفاوت است. عمل زایمان به صورت طبیعی باعث فشار به لگن و اندام تحتانی شده و باعث درد نسبتا شدیدی می شود. زمانی که زایمان بدون تزریق بی حسی انجام شود، میزان این درد بیشتر خواهد بود. انقباض رحم و دردهای آن را می توان با تزریق بی دردی اپیدورال از بین برد و در این حالت مادر هیچگونه دردی حس نخواهد کرد.
از بین دو حالت زایمان طبیعی که بیان کردیم، زایمان فیزیولوژیک بهترین روش زایمان طبیعی برای بانوان است که در ادامه می خوانیم.
این زایمان معمولا بدون هیچ آسیبی به مادر و جنین است. این نوع زایمان بدون برش و بخیه و استفاده از دارو است. در این حالت جنین کاملا طبیعی و حساب شده کانال زایمان را طی می کند. طراحی واژن و محل خروج مادر به گونه ای است که مانند دهان حالت داشته و قابلیت نگهداری اشیایی مانند خودکار درون خود و خروج حجمی مانند سر نوزاد از دهانه خود را دارد.
برای انجام هرچه آسانتر زایمان فیزیولوژیک وزن جنین و تغذیه در بارداری بسیار موثر است. معمولا لگن بانوان ایرانی به صورت ارثی از طراحی مناسبی برای زایمان طبیعی برخوردار است که این موضوع را می توان با انجام مرتب ورزش در بارداری بهبود و ارتقا هم داد.
در حالت کلی بدن زن برای انجام زایمان طبیعی طراحی شده و انجام این عمل به صورت طبیعی برای جنین و مادر بهتر خواهد بود. از فواید دیگر زایمان طبیعی می توان به موارد زیر اشاره کرد.
زایمان در آب یکی از روش های زایمان طبیعی است که در طی آن مادر درد زایمان را در داخل وان های عمیق حمام یا استخر زایمان، و با راحتی بیشتر سپری می کند. تحقیقات بسیاری نشان داده اند که زایمان در آب نه تنها مضر و عذاب آور نیست، بلکه به تسکین درد زایمان نیز کمک می کند.
همچنین مادر حین زایمان آرامش و راحتی بیشتری نسبت به محیط های بدون آب دارد. آب می تواند به شخص کمک کند تا وزنش را تحمل کند، حرکت به اطراف تسهیل شود و احساس کنترل بیشتری در هنگام زایمان در آب داشته باشد.
در برخی موارد فیزیولوژی بدن مادر و یا جنین برای انجام زایمان طبیعی مناسب نیست و حتی انجام این زایمان برای سلامت هر دوی آن ها خطرناک است. در این حالت پزشک به سراغ انجام سزارین اورژانسی که در ابتدای بحث خواندیم می رود. از جمله موارد منع زایمان طبیعی می توان به نکات زیر اشاره کرد.
جمع بندی
به طور کلی اگر می خواهید پروسه زایمان طبیعی راحتی داشته باشید باید به نکات گفته شده در این مقاله توجه کافی نمایید. از همه مهم تر این است که در تغذیه در بارداری باید به نحو احسن انجام گیرد تا سلامت مادر و جنین تامین شود. روش های مختلف زایمان همانند زایمان در آب مزایای خاص خود را دارد که بهتر است با پزشک خود در این زمینه مشاوره و راهنمایی بخواهید تا هیچ مشکلی برایتان پیش نیاید. جهت راهنمایی و مشاوره در این زمینه می توانید با پزشکان خبره و ماهر ما کمک و یاری بخواهید.
سوالات متداول درباره زایمان طبیعی
بله. اما مشکلاتی هم وجود خواهد داشت. امکان طولانی شدن پروسه زایمان در مادران چاق بیشتر است. عضله رحم این افراد قدرت انقباضی کمتری دارد و علت آن معمولا موقعیت غیر طبیعی جنین چندقلویی، جنین درشت پلی هیدرامنیوس (زیاد بودن مایع آمنیوتیک) است. رسوب چربی در بافت نرم لگن باعث طولانی تر شدن مرحله اول در زایمان طبیعی می شود. این افراد نیاز بیشتری به تحریک زایمان با اکسی توسین دارند.
بله. تزریق بی حسی اسپاینال درد را در پایین تنه برای زمان محدودی از بین می برد.
خیر. همانطور که خواندیم با رعایت موارد تغذیه در بارداری، ورزش در بارداری و تمرینات کنترل استرس و درد، تا میزان زیادی انجام زایمان راحت تر خواهد بود.
زایمان در آب به دو صورت لیبر در آب و زایمان ساده در آب انجام می شود. طبق مقاله ای که خواندیم ممکن است خطر انسداد جریان خون در آب وجود داشته باشد، زمانی اتفاق می افتد که آب وارد جریان خون مادر شود هر چند که مجله پزشکی بریتانیا 95 درصد در مورد امنیت زایمان در آب مطمئن است، اما آن ها خطر احتمالی زایمان در آب را هم می بینند. امکان آسپیراسیون نوزاد نیز وجود دارد اما تمامی این خطرات درصد بسیار ناچیزی برای وقوع دارند.
خیر. این اتفاق تنها در موارد خاص مانند بزرگ بودن جنین، کشش کم بافت، زایمان سریع و بسیاری موارد دیگر رخ می دهد. که این مورد تنها در 35 درصد و به صورت خیلی ریز خواهد بود. همچنین در هنگام زایمان حتی اگر نیاز به برش باشد شما درد زیادی حس نخواهید کرد. به علت بافت خاص واژن نیز جای زخم و بخیه ها به سرعت ترمیم خواهد شد. ورزش در بارداری و انجام حرکات کششی مخصوص نیز تا حد زیادی امکان نیاز به برش و یا ایجاد پارگی را کاهش می دهد.